Deze vraag hield mij de afgelopen weken bezig, wat vervolges een persoonlijk kookpunt bereikte rondom de landelijke verkiezingen. En nadat ik er met anderen over sprak, bekroop me een steeds sterker gevoel dat er inderdaad meer verdeeldheid is. Ieder weekend zijn er demonstraties in parken. Weigeren mensen een mondkapje te dragen op plekken waar dat wordt verwacht. En ging er een vrijheidskaravaan door Nederland die zo’n beetje alle corona maatregelen aan hun laars lapte. Met als slogan: “stem je vrijheid terug”.
Wees gerust: ik ga in deze blog geen politieke discussie starten. Iedereen mag zijn persoonlijke mening en overtuiging hebben. Wel deel ik inzichten vanuit de psychologie en antropologie om te duiden hoe meningsverschillen en verdeeldheid ontstaat. En hoe jij daar mentaal weerbaar, veerkrachtig en begripvol naar anderen in kunt blijven. Of kunt worden. Wel relevant in deze tijd, toch? Want één ding is zeker: daar waar mensen zijn, zullen meningsverschillen zijn en blijven. Waardoor verdeeldheid op de loer ligt.
Hoe ontstaat verdeeldheid eigenlijk?
Eerder schreven we een blog over miscommunicatie en hoe je daar mee om kunt gaan. In deze blog staan we eerst even stil bij hoe je persoonlijkheid zich vormt. Jouw identiteit en karakter vormt zich namelijk voor een overgroot deel in de eerste 28 jaar van je leven. In deze periode vorm jij jouw persoonlijke normen, waarden en overtuigingen.
Een periode die je, volgens Morris Massey, marketing professor en socioloog, in 4 fasen kunt onderscheiden:
- Vanaf je geboorte tot 7 jaar oud. De imprint- of formingfase. Je leert en kopieert vooral van je ouders.
- Van je 7e tot je 14e. De modelleer- of stormingfase. Je begint je af te zetten van je ouders, de pubertijd. Je kopieert bewust en onbewust van je vrienden en van mensen die je bewondert en waar je tegenop kijkt.
- Van je 14e tot 21e. De socialisatie- of normingfase. Je zoekt en creëert je eigen ‘peergroup’ (voorbeeldgroep waarmee jij je identificeert, zoals klas-, club-, teamgenoten e.d.). Je ontwikkelt je eigen mening, je eigen normen en waarden en je sluit je aan bij mensen die dezelfde mindset en visie hebben. In deze fase ontwikkel je sociale waarden en ga je persoonlijke relaties aan.
- Van je 21e tot 28e. De werksocialisatie- of performingfase. Je begint vaak met werken en je neemt waarden over die gelden in de organisatie waar je werkzaam bent. Of komt er juist achter dat die waarden niet stroken met jouw waarden. In deze periode reizen vaak de vragen: wie ben ik, wat kan ik & wat wil ik in het werkende leven?
De waarden en overtuigingen die je in deze periode ontwikkelt, maakt jou uniek. Wist je zelfs dat sommige van je kernwaarden al gevormd zijn voordat je 10 jaar oud bent? Tuurlijk, het is niet zo dat je na je 28e “af” bent en niet meer kunt veranderen. Je blijft je hele leven lang leren, groeien en ontwikkelen. Als je daar in ieder geval in gelooft en door ook focus hebt. Maar een groot deel van je identiteit, je persoonlijke waarden en overtuigingen is dus al gevormd. Is alleen de vraag, ken jij jouw belangrijkste kernwaarden? Ben jij bewust van wat jou drijft in het (werkende) leven? Zo niet, ga dan aan de slag met deze Happyfeed van Itamar over kernwaarden.
Vrijheid – een veel voorkomende kernwaarde
Vrijheid. Het is 1 van de 5 pijlers van een happyholic en tevens één van de universele behoefte om (werk)geluk te ervaren. Niet zo vreemd dus dat ik als coach vaak hoor dat mensen op zoek zijn naar meer vrijheid. In hun werk of in hun privé leven. Wist je zelfs dat vrijheid zeer vaak een reden is voor mensen om hun baan op te zeggen en te gaan ondernemen?
Vrijheid is zo’n een belangrijk aspect, dat we er eerder al een blog en een Happyfeed aan hebben gewijd. En nou staat in de huidige tijd onze vrijheid natuurlijk behoorlijk onder druk. Alhoewel, is dat wel zo? Want toen ik dit zei tijdens een teamsessie die ik faciliteerde, was de groep het daar niet mee eens. Zij ervaarden juist meer vrijheid in hun werk, doordat ze minder hoefde te reizen en hun dag veel flexibeler konden indelen. Tja, het is maar net hoe je er naar kijkt.
Cultuurshock: in welke fase zit jij?
Daarover gesproken, twee weken geleden had ik een bijzondere ontmoeting met een klant. Voor de beeldvorming, hij en ik hebben veel gemeen. Beide extraverte types, ondernemend, veel bezig met persoonlijke groei en allebei voetbal liefhebber. Niet vreemd dat we elkaar in 2017 weer tegenkwamen en het gelijk weer klikte, als vanouds. En zodoende is hij sinds begin 2018 klant.
Maar goed, corona heeft impact op iedereen, het is tenslotte een cultuurshock. En ga maar bij jezelf te rade: hoe ben jij afgelopen jaar veranderd? Iedereen gaat op z’n eigen manier met zo’n cultuurshock om. Door hoe je in elkaar steekt, de intensiteit waarmee je de situatie beleeft, dan wel door de vraag in welke fase jij je bevindt in zo’n cultuurshock. Al snel werd mij duidelijk dat de hele situatie ook bij hem iets teweeg heeft gebracht.
Verdeeldheid zonder oordeel
We liepen door de stad en toen we ergens een kop koffie haalde, liep hij naar binnen zonder mondkapje op. Een ongemakkelijke situatie, althans, voor mij. Voor hem veel minder, want hij bleek al geruime tijd geen mondkapjes te dragen in binnenruimtes. Bijzonder eigenlijk dat in dit geval zijn gedrag vooral wat teweeg bracht bij mij. Wij mensen zijn bijzondere wezens.
Maar goed, ik vond hier dus wat van. We hadden overduidelijk een andere mening omtrent het dragen van een mondkapje. Verdeeldheid lag op de loer. Ik besloot dicht bij één van mijn persoonlijke kernwaarde te blijven: begripvol. Een leefregel die daar voor mij bij hoort is de volgende:
“Ik heb mijn mening, maar geen oordeel.”
Zodoende besloot ik me te verwonderen in plaats van mijn mening te ventileren, hem te vragen naar zijn redenen en drijfveren. Wat maakt dat je kiest voor dit gedrag? Welke waarden en overtuigingen zitten daarachter? Wat volgde was een mooi en verdiepend gesprek. Waarbij helder werd: wij vinden allebei vrijheid belangrijk. Alleen de definitie van vrijheid, en met name in hoeverre we momenteel inbreuk hierin ervaren, is verschillend. Versterkt door het feit dat vrijheid in zijn top 4 van kernwaarden staat. Terwijl voor mij positiviteit & begripvol veel belangrijker zijn.
Selffulfilling prophecy
Ik weet niet wat jij voor jezelf uit deze blog hebt gehaald. Dat hangt tenslotte af van wat je zoekt en waar jij jouw aandacht op richt. En om dat principe te bekrachtigen, een simpel testje. Zoek de komende 10 seconden zo veel mogelijk geel om je heen.
Tel je zelf even in je hoofd mee? 3, 2, 1. Go!
Gelukt?
Wijs nu zo snel mogelijk een blauw voorwerp aan. Wellicht heb je ervaren dat jouw brein zo gefocust was op geel, dat je even moest switchen naar blauw. Oftewel, zoek geel en je vindt geel. Zoek blauw en je vindt blauw. Rest de vraag, waar focus jij je op. Verdeeldheid, strijd en negativiteit? Of begrip, gezamenlijkheid en positiviteit?
Ik weet het wel. En jij?
