Perfectionisme: wat is perfectionisme en hoe kun je het loslaten?

We zagen laatst een bijzondere speech van Roger Federer over dat perfectie onmogelijk is en dat het zo belangrijk is om gemaakte fouten ook weer los te kunnen laten. Dit inspireerde ons om dit artikel te schrijven over perfectionisme. Onderaan vind je natuurlijk die mooie quote van Federer ;).

Wat is perfectionisme?

Perfectionisme is een psychologische eigenschap waarbij iemand streeft naar foutloosheid en extreem hoge standaarden. Perfectionisten zijn vaak bang om fouten te maken en zijn kritisch op hun prestaties. Dit kan leiden tot angst, stress en uitstelgedrag. Perfectionisme kan zowel een drijfveer als een last zijn, omdat het mensen motiveert om hun best te doen, maar ook kan leiden tot onrealistische verwachtingen en teleurstelling.

Kenmerken van perfectionisme

Perfectionisme kent verschillende kenmerken die invloed kunnen hebben op iemands dagelijks leven:

  • Onrealistisch hoge doelen stellen: Perfectionisten zetten vaak doelen die bijna onmogelijk te bereiken zijn, wat leidt tot voortdurende stress.
  • Angst om fouten te maken: De angst voor fouten kan verlammend werken en kan mensen weerhouden om nieuwe uitdagingen aan te gaan.
  • Overmatige zelfkritiek: Perfectionisten zijn vaak erg kritisch op zichzelf en hun prestaties, wat hun zelfvertrouwen kan ondermijnen.
  • Uitstelgedrag: De angst voor imperfectie kan leiden tot uitstelgedrag omdat men bang is om te falen.
  • Moeite met beslissingen nemen: Perfectionisten hebben vaak moeite met beslissingen nemen uit angst dat ze de verkeerde keuze maken.

De impact van perfectionisme op prestaties en welzijn

Perfectionisme heeft zowel positieve als negatieve effecten. Hoewel het kan motiveren om hoge prestaties te leveren, kan het ook leiden tot chronische stress en burn-out. Volgens Psychologie Magazine kan perfectionisme je welzijn ernstig ondermijnen, wat kan resulteren in angststoornissen, depressie en verminderde werkprestaties. Het constante streven naar perfectie zorgt voor een onophoudelijke druk, die uiteindelijk schadelijk kan zijn voor zowel je mentale als fysieke gezondheid

Perfectionisme en faalangst

Perfectionisme en faalangst zijn nauw met elkaar verbonden en kunnen elkaar versterken. Perfectionisme is de drang om iets volmaakt te doen, vaak uit angst voor negatieve reacties of oordelen. Faalangst is de angst om te mislukken en de vrees dat je prestaties niet voldoen aan de verwachtingen. Beiden zijn dus gedreven door angst.

Perfectionisme: wat is perfectionisme en hoe kun je het loslaten?

De angst om te falen kan ervoor zorgen dat perfectionisten bepaalde taken of uitdagingen vermijden, omdat ze bang zijn om niet aan hun eigen hoge standaarden te voldoen. Dit kan leiden tot uitstelgedrag en een verminderd gevoel van eigenwaarde. Het constante streven naar perfectie kan ook leiden tot burn-out, omdat de druk om altijd perfect te presteren uitputtend kan zijn.

Waar komt perfectionisme vandaan?

Perfectionisme kan verschillende oorzaken hebben:

  • Opvoeding: Kinderen die opgroeien in een omgeving waarin veel nadruk wordt gelegd op prestaties en succes, kunnen perfectionistische neigingen ontwikkelen.
  • Persoonlijke ervaringen: Negatieve ervaringen, zoals kritiek of afwijzing, kunnen bijdragen aan perfectionisme, omdat mensen proberen toekomstige pijn te vermijden door perfect te zijn.
  • Maatschappelijke druk: De maatschappij legt vaak een grote nadruk op succes en perfectie, wat mensen kan aanmoedigen om onrealistisch hoge standaarden voor zichzelf te stellen.
  • Interne drang: Sommige mensen hebben een aangeboren neiging om perfectionistisch te zijn, aangedreven door een interne behoefte aan controle en orde.

Loslaten van perfectionisme

Het loslaten van perfectionisme kan een bevrijdende en transformerende ervaring zijn. Hier zijn enkele stappen om je op weg te helpen:

  • Zelfacceptatie: Accepteer dat fouten maken menselijk is en dat perfectie een illusie is. Het is belangrijk om mild te zijn voor jezelf en te erkennen dat je goed genoeg bent zoals je bent. Lees dit artikel over het vergroten van je zelfwaardering voor meer informatie.
  • Realistische doelen stellen: Focus op haalbare doelen en vier kleine successen. Door je doelen realistisch en beheersbaar te houden, voorkom je dat je overweldigd raakt.
  • Mindfulness: Oefen mindfulness om in het moment te blijven en minder te oordelen over jezelf. Dit kan helpen om meer rust en acceptatie te vinden in het dagelijks leven.
  • Hulp zoeken: Praat met een coach of therapeut om patronen te doorbreken. Professionele begeleiding kan je helpen om dieper inzicht te krijgen in de oorzaken van je perfectionisme en je ondersteunen bij het ontwikkelen van gezondere copingmechanismen.

Misschien kan Roger Federer je wel helpen…

Roger Federer over perfectionisme

Roger Federer, een van de meest succesvolle tennissers aller tijden, biedt een waardevol perspectief op perfectionisme. Hij zegt:

"Perfection is impossible. In the 1,526 singles matches I played in my career, I won almost 80% of those matches.

But what percentage of points did I win? 54%.

In other words, even top-ranked tennis players win barely more than half the points they play. When you lose every second point on average, you learn not to dwell on every shot.

You teach yourself to think:
'Okay, I double faulted...it's only a point.'
'Okay, I came to the net and I got passed again...it's only a point.'

Even a great shot, an overhead backhand smash that ends up on ESPN's top 10 playlist – that too is just a point.

Here's why I'm telling you this. When you're playing a point, it has to be the most important thing in the world. And it is. But when it's behind you, it's behind you. This mindset is crucial – because it frees you to fully commit to the next point with intensity, clarity, and focus."


Deze benadering benadrukt het belang van loslaten en het richten van je energie op het huidige moment. Door te accepteren dat elke actie slechts een onderdeel is van een groter geheel, kun je jezelf bevrijden van de last van perfectie en meer gefocust en kalm in het leven staan.

Perfectionisme kan je welzijn ernstig ondermijnen. Door bewust te werken aan zelfacceptatie en realistische verwachtingen, en door inspirerende voorbeelden zoals die van Federer in gedachten te houden, kun je een gelukkiger en meer vervuld leven leiden.