Een belangrijk basisbeginsel van persoonlijke ontwikkeling is het vergroten van bewustzijn. Vanuit reflectie en zelfinzicht ben je in staat jouw valkuilen of overtuigende belemmeringen te ontwikkelen. Wanneer jij je niet bewust bent van (bijvoorbeeld) de patronen die je tegenhouden in iets, kan je ze ook niet ‘veranderen’. Dit proces wordt mooi in kaart gebracht door de vier leerfasen: van onbewust onbekwaam naar onbewust bekwaam.
Allereerst is het goed om te weten dat deze vier leerfasen niet afkomstig zijn van Abraham Maslow. Hoewel veel sites dit zo verkondigen, is het gebleken dat dit nooit het geval is geweest. Uiteindelijk blijkt het voor het eerst ontwikkeld te zijn door managementtrainer Martin Broadwell.
Maar goed, dat zijn de feitjes. Het is natuurlijk veel interessanter om te weten wat het model precies inhoudt.
Van onbewust onbekwaam naar onbewust bekwaam
Volgens dit model loop je bij het ontwikkelen van jezelf vier fasen door:
Hieronder lichten we de 4 fasen uitgebreider toe met ook een persoonlijk voorbeeld.
Je blinde vlek. Datgene wat niet effectief voor je werkt maar toch steeds, zonder dat je snapt waarom, blijft gebeuren. Zo was mijn blinde vlek bijvoorbeeld dat ik allerlei verbeteringen mogelijk zag bij andermans werk. Maar elke keer als ik dat probeerde aan te geven werd het negatief ontvangen. En ik snapte maar niet waarom, sterker nog, ik irriteerde me aan het feit dat mensen zo reageerde. Ik was dus onbekwaam in het geven van feedback en ik was mij er totaal niet van bewust. Eerlijk gezegd gaf ik vooral de ander de schuld…
Je kan onbewust onbekwaam zijn op het gebied van vaardigheden, (belemmerende) overtuigingen of bijvoorbeeld allergieën die je hebt voor mensen of de dingen die ze doen.
De volgende stap is dat je je bewust bent van datgene waar je onbekwaam in bent. Je kan bijvoorbeeld zo vaak tegen de lamp gelopen zijn dat het je steeds duidelijker wordt, of je ontvangt er meerdere keren feedback (of commentaar) op. Ik besefte bijvoorbeeld door een training dat ik onbekwaam was in het goed feedback geven. Ik leerde in die training dat het een kracht van mij is dat ik kansen zie om dingen nog beter en impactvoller te maken (het talent Maximaliseren van de CliftonStrengths). Het gevaar is alleen dat ik mij dan ook lichtelijk stoor aan het feit dat die persoon dat zelf niet ziet. Ik kreeg terug van mijn collega’s dat zij voelde dat ik vanuit die lichtelijke irritatie mijn verbeteringen communiceerde. En dat dit een negatief effect op hen had waardoor ze minder open stonden voor mijn feedback.
Om van onbewust naar bewust te gaan is het essentieel dat je reflecteert, dat je jezelf steeds beter leert kennen en dat je open staat voor signalen, feedback en zelfs commentaar van anderen.
Wanneer je door hebt dat je in iets onbekwaam bent, heb je de keuze om dat te gaan ontwikkelen (of niet). Wanneer je daarvoor kiest kan je langzaamaan bewust bekwaam worden. Je begint dus beter te worden in datgene dat je probeert te verbeteren, maar het vraagt wel continue aandacht, reflectie en persoonlijke ontwikkeling. In deze fase stoot je jezelf nog wel regelmatig tegen diezelfde steen. Het is dus echt een leerproces waar je in zit.
Voor mijn ontwikkelpunt ‘feedback geven’ koos ik bewust om er mee aan de slag te gaan. Juist omdat ik zag dat de verbeteringen die ik voor ogen had, daadwerkelijk van toegevoegde waarde zijn. En wil ik die toegevoegde waarde terugzien, dan is het van belang dat ik de manier waarop ik dat communiceer en terugkoppel effectief is. Ik ging dus heel bewust aandacht geven aan het zorgvuldig, kwetsbaar en open feedback geven. Zodanig dat mensen mijn verbeterpunten accepteerde en bovenal doorvoerde.
De laatste stap in het model is onbewust bekwaam. Je bent er goed in geworden en je hoeft er eigenlijk geen aandacht meer aan te geven. Het is iets wat je volledig eigen hebt weten te maken. Als het gaat om mijn persoonlijke voorbeeld zal ik eerlijk zijn dat ik daar nog niet ben. En dat is ook meteen tekenend aan deze laatste stap. Mijn ervaring met het coachen en begeleiden van mensen heeft mij laten inzien dat deze laatste stap voornamelijk lukt bij het ontwikkelen van vaardigheden. Denk bijvoorbeeld aan autorijden. Dat is iets waar je toen je begon volledig onbekwaam en onwetend in was. Vervolgens leer je stap voor stap steeds meer en uiteindelijk rij je van A naar B zonder enig bewustzijn op het toepassen van die vaardigheden. Maar als het gaat om echt persoonlijke ontwikkeling van persoonlijke valkuilen, belemmerende overtuigingen of allergieën zie ik dat deze stap niet vaak gerealiseerd wordt. Vooral omdat het in deze gevallen zo dicht tegen je persoonlijkheid aanschurkt. Wat dat betreft vind ik de visie van Marc Lammers zo raak…
Wil je onze visie horen of dit model nou echt zo toepasselijk is? Lees dan ons blog: Het onbewust onbekwaam model: klopt het nog wel?