Winteren: De kracht van vertragen (en weer opladen)

Dit voorjaar publiceerde ik een blog over hoe de lente je team weer in bloei kan zetten. Dat idee ontstond nadat ik Intentioneel leven las. Nou had ik al vaker gehoord over “leven volgens de seizoenen”, maar soms moet iets een paar keer langskomen voordat het écht landt. 

Ik las toen ook over het fenomeen winteren. En besloot hier een blog/happyfeed over te gaan schrijven. Het was eind januari, begin februari 2025, middenin in de winter. Tot ik de feedback kreeg: je bent eigenlijk te laat, het is beter deze blog te publiceren vlak voor de winter, niet er middenin. Mijn ego sputterde even, maar ik besloot die feedback te omarmen en de blog te parkeren. Kwestie van mindset: geen falen, maar gewoon leren (van de feedback). 

En nu, eind november 2025, heb ik wat ik toen schreef er weer bij gepakt. Nu is een betere timing, de winter namelijk voor de deur. Daarover gesproken, ben ik wel benieuwd: waar denk jij aan als we het over de winter hebben? 

Waarschijnlijk aan kou, donkerte, traagheid. Kortere dagen, lagere temperaturen, en wellicht ook het gevoel dat alles wat vertraagt. In de natuur zie je dat ook, alles trekt zich terug. Bomen laten hun bladeren los, dieren houden winterslaap, alles lijkt zich op te gaan laden. Maar in ons werkende leven? Daar gaan we vaak juist harder. Zeker in december, alsof “alles” nog vóór kerst af moet.

Zonde. Voor jezelf, maar ook als team. Want juist de winter is een essentieel jaargetij voor groei & ontwikkeling. Dit is hét seizoen van reflectie, vertragen en naar binnen keren. Onmisbaar voor zowel persoonlijke groei, teamontwikkeling, maar ook voor een (werk)gelukkiger leven.

Wat is het fenomeen winteren eigenlijk?

Winterspecialist Katherine May beschrijft “winteren” als een periode waarin we ons mogen terugtrekken, reflecteren en opladen. Het is geen kwestie van lui zijn, maar eerder bewust omgaan met je energie. Niet alles hoeft altijd in de hoogste versnelling. Het is oké om een stap terug te doen.

Maar in de werkcontext voelt dat vaak als iets wat we ons niet kunnen permitteren. Deadlines moeten worden gehaald, teams rekenen op je, en de maatschappij drukt ons continu op de waarde van productiviteit. Hoe kun je dat toch combineren?

In deze blog deel ik tips, zowel voor individuen, teams als leidinggevenden. Doe er je voordeel mee deze winter. Maar eerst nog wat theoretische achtergrond, voor degene die daar nieuwsgierig naar zijn of die dat nodig hebben om toe te passen. Boeit dat je minder en wil je direct naar de praktische tips? Links in de inhoudsopgave kan je direct doorklikken naar de kopjes concrete tips. 

Je brein past zich aan… echt waar

Wist je dat je hersenen zich seizoensmatig aanpassen? Volgens de neurowetenschap gebeuren er verschillende aspecten in de winter. Doordat je minder daglicht ervaart, maak je minder serotonine (1 van de geluk-stofjes) aan en meer melatonine (slaaphormoon). Het is dus logisch dat jij je slomer, minder gefocust en vermoeider voelt. Gevolg: meer behoefte aan slaap en opstaan kan lastiger voelen. 

Een logisch gevolg daarvan is dus dat focus, productiviteit en creativiteit meer moeite kunnen kosten. Je brein heeft simpelweg meer energie nodig om dit te bieden. Hierin wil ik wel – vanuit de kern van persoonlijk leiderschap - 1 ding benadrukken: laat dit geen excuus zijn, het is wel een verklaring. Proactiviteit, eigenaarschap en eigen verantwoordelijkheid blijven wat mij betreft altijd leidend en de basis. 

Goed, er groeit dus de behoefte aan reflectie en aan naar binnen keren. Je wilt minder prikkels en je brein schakelt bijna als vanzelf naar introspectie. Het is zelfs zo dat reflectie, terugkijken en herijken juist makkelijker is in deze maanden!

Dat betekent dus dat jouw vermoeidheid, lagere motivatie of behoefte aan meer slaap in de winter niet een zwakte is. Het is een natuurlijke, functionele aanpassing van je brein. Ik zou willen zeggen: doe er je voordeel mee. 

Een seizoenscyclus… net als in de natuur

Ons leven is cyclisch, niet lineair. Laat dat even op je inwerken. Neem bijvoorbeeld de Lion King met daarin the circle of life. Het leven werpt nou eenmaal moeilijke momenten of gebeurtenissen voor je voeten. Ik zeg ook altijd: een werkgelukkig leven gaat niet over happyhappyjoyjpoy all the time. Het gaat over eigenaarschap nemen voor de situaties die zich aandienen. En daarin kiezen voor (meer) persoonlijk geluk. 

Dit cyclische fenomeen geldt dus voor periodes van moeilijke keuzes, rouw of herstellen van een burn-out. Maar ook van trouwen, relaties en je persoonlijke werkgeluk. En de winter is in deze cyclus het kwartaal van voorbereiding. Een periode waarin je energie verzamelt, reflecteert en je klaarmaakt voor de volgende (groei)fase. Namelijk de aanstaande lente.

Waarom winteren juist krachtig is (voor werk én het leven)

Dan nu de brug naar werkgeluk en een (nog) gelukkiger leven. Eigenlijk is dit op te delen in vier aspecten.

1. Introspectie & (zelf)reflectie. Winteren dwingt je om naar binnen te gaan. Reflecteer bijvoorbeeld op je kernwaarden, op afgelopen jaar en sta stil bij de ups, downs en momenten waar je dankbaar voor bent. 
2. Herstel & rust. Winteren zorgt voor natuurlijke vertraging waardoor jij je brein kunt (laten) herstellen, herinneringen kunt verwerken en daarmee het voorwerk kunt doen voor de volgende fase. 
3. Creatie: In de stilte van de winter vind je vaak ruimte voor creativiteit. Er ontstaan nieuwe ideeën & brainwaves. Zelf kies ik ervoor om deze te verzamelen en op te schrijven en richting het eind van de winter te bekijken. Want…
4. Voorbereiding op de lente: De laatste stap is je voor te bereiden op de lente. Net als de natuur maak jij je klaar voor het volgende seizoen. Winteren is niet stilstaan, het is voorbereiden en investeren in wat nog moet komen. En aan het eind van de winter bepaal jij jouw richting en koers, waar je in de lente op gaat focussen en wat je gaat creëren en manifesteren. 

Oftewel: winteren dwingt je om stil te staan bij wat er écht toe doet. Het geeft je de kans om te herstellen en uiteindelijk krachtiger terug te komen. In een wereld die altijd “aan” staat, is het een daad van zelfzorg om juist in de winter even uit te schakelen. Voor jezelf, maar ik vind dit ook je plicht als leidinggevende. Om daarin zelf het goede voorbeeld te geven, maar tevens dit mogelijk te maken voor de mensen in je team.

Zelf zit ik hier middenin. Nu we sinds najaar 2025 met Happyholics in een andere fase zijn belandt, ga ik deze winter volop gebruiken om naar binnen te gaan, te reflecteren op voorgaande jaren en mijn creativiteit de vrije loop te geven (grappig genoeg heeft de herfst me dit al geboden). Zodat ik straks, eind maart 2026, scherp kan bepalen waar de nieuwe koers naartoe gaat.

Rest natuurlijk de vraag: leuk Glenn, maar hoe doe ik dat dan? Hier een aantal tips!

Concrete tips om te “winteren” in je dagelijkse leven – als individu

Hier volgen 6 concrete tips hoe je dit als individu kunt doen. Dit is een mix vanuit de inspiratie uit het boek Intentioneel leven, grasduinend via Google (old skool!) en n.a.v. een inspirerend gesprek met 2 verschillende persona’s: mijn persoonlijke ChatGPT en met mezelf tijdens een aantal wandelingen. 

• Kies voor een seizoensbewust ritme: Kies in de winter voor eerder naar bed, probeer zo nu en dan ook wat vroeger op te staan en zorg ’s avonds er nog wat eerder voor dat je de blauwe schermen (laptop, telefoon) vermijdt. 
• Plan ‘winteren’ in je agenda: Reserveer momenten in de week voor reflectie of rust. Een vast moment in de week, een nachtje weg in je eentje in een natuurrijke omgeving of trakteer jezelf op een dagje sauna. 
• Creëer een “winternest”: Beren houden een winterslaap. Creëer daarom jouw eigen winternest. Een hoek in je huis of op kantoor waar je kan terugtrekken, lezen of gewoon chillen. Denk aan zachte verlichting, warme drankjes en journaling-spullen.
• Zorg voor daglicht: Ga ’s ochtends naar buiten, ook al is het bewolkt. Daglicht is namelijk je beste vriend om je biologische klok te ondersteunen. En doe het ook als het regent. De mantra die mij dan helpt, die ik overigens tijdens mijn studie leerde: slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding. Over cirkel van invloed gesproken 😉 
• Beweeg regelmatig: Ook al heb je minder zin, beweging helpt je brein actief te blijven en energie te reguleren. Zelf kies ik ervoor om zo’n 1-2 keer per week in de ochtend te starten met sporten. Overigens wel pas zodra de zon op is!
• Wees vriendelijk voor jezelf: Kies voor realisme en stel milde doelen: Verwacht niet dat je in je winterfase presteert alsof het zomer is. Werk met energiebuffers, plan taken die passen bij je energie.

Concrete tips om te “winteren” in het werkende leven – voor individuen & teams

Aangezien de kans is dat je hier ook terecht komt voor inspiratie omtrent het werkende leven, deel ik nog een paar praktische manieren om “winters” te werken. Waarbij er zeker wat overlap zit met bovenstaande tips:

1. Plan rustmomenten in: Niet alleen tijdens de kerstvakantie, maar ook in je dagelijkse routine. Blokkeer bijvoorbeeld een uur in je agenda waarin je kunt opladen – of dat nu een wandeling, meditatie of simpelweg ongestoord werken is.
2. Herken je eigen winter: Iedereen heeft periodes waarin alles even minder soepel gaat. Het is belangrijk om die momenten te herkennen en jezelf de ruimte te geven om daarin mee te bewegen. Sta jezelf toe om tijdelijk wat gas terug te nemen. En wees daar ook bewust van als leidinggevende. Voor jezelf, maar vooral richting je mensen.
3. Maak ruimte voor reflectie: De winter is bij uitstek het seizoen voor bezinning. Stel jezelf vragen zoals: Waar krijg ik energie van in mijn werk? Wat mag volgend jaar anders? Pak een notitieboekje en schrijf je gedachten en gevoelens op. Dit kan verrassend veel helderheid geven.
4. Zet teamenergie op de kaart: Teams hebben ook hun eigen ritme. Merk je dat de energie laag is? Organiseer een moment om samen te reflecteren of plannen te maken voor een frisse start in het voorjaar. Denk aan een teamdag, een informeel samen zijn of gewoon even de waan van de dag doorbreken en kiezen voor campfire conversations in plaats van bulletpoint meeting.
5. Faciliteer sporten in de ochtend: Geef medewerkers de ruimte om ’s ochtends te sporten. En dan niet om 6:30, zodat je alsnog voor 9:00 uur op kantoor bent of online tijdens een meeting. Maar juist pas zodra de zon op en plan die eerste meeting gewoon pas om 10:00 uur. Meeting plannen tussen 10:00-16:00 is overigens zowel prettig voor de Millennial met jonge kinderen, maar ook veel GenZ’ers geven hier de voorkeur aan!
6. Wees vriendelijk voor jezelf en de ander: Dit klinkt misschien als een open deur, maar het is zó belangrijk. Als je een keer minder productief bent, wees dan niet te streng. Soms is een stap terug nodig om straks weer vooruit te kunnen.

Concrete tips om te “winteren” in het werkende leven – voor MT’s & leiders

En mocht je nou HR-Manager, MT-lid of onderdeel van een directieteam zijn? Dan heb je de belangrijkste tip al behaald. Als je tot hier bent gekomen met lezen, dan ben jij je meer dan bewust van het fenomeen van leven volgens de seizoenen en de winter in het bijzonder.

Je zult veel bewuster deze winterenergie herkennen bij medewerkers. En dat is de belangrijkste eerste stap. Bewustzijn en het herkennen. Om vervolgens:

• De “wintermomenten” te erkennen. Niet alleen er bewust van zijn, maar moedig mensen ook proactief aan om rust te nemen, reflectie in te bouwen en niet constant te rennen.
• Seizoensbewuste leiderschap te faciliteren. Train en coach leidinggevenden om te luisteren naar de natuurlijke ritmes van mensen, en niet te pushen tijdens een “winterperiode”.
• Momenten van teamreflectie te organiseren. Nou is dat altijd waardevol. Zelf hanteer ik kwartaal check-ins. Maar de winter leent zich ervoor dit vaker te doen, wellicht iedere maand. Een check-in waarin je terugkijkt op wat geweest is, en vooruitblikt op wat er komt.
• Welzijnsinterventies te stimuleren. Buitenmomenten, wandelen, sporten, flexibelere werkuren, maar je kunt ook denken aan lichttherapie of andere dingen om seizoensveranderingen beter te omarmen.

Tot slot

Nogmaals: winteren is geen verloren tijd. Ondanks dat het zou kunnen dat de productiviteit wat lager ligt (hoeft overigens niet) het is een cruciale fase van herstel, reflectie en voorbereiding. In een wereld die vaak draait om gaan, performance en aan staan, vraagt het moed om te vertragen. 

Toch ben ik ervan overtuigd dat het voor jou, je team en je organisatie echter heel veel kan brengen als je toch meer volgens de seizoenen leeft. Impact, performance komt wel weer in de andere jaargetijden.  

Dus: laat die winter maar komen. Maak ruimte. Reflecteer. En laad op. Want de lente — letterlijk en figuurlijk — zal ook weer komen.

Rest de vraag: hoe ga jij komende maanden winteren in je (werkende) leven?

Happyfeed: gratis inspiratie voor een leuker (werkend) leven

Kijk je nu al uit naar het volgende artikel over geluksmakers en vliegwielen? Schrijf je in voor onze Happyfeed en ontvang als eerste een melding. Daarna ontvang je elke maand een portie inspiratie voor een leuker (werkend) leven én een link naar al onze voorgaande Happyfeeds!