Psychologische (Jungiaanse) voorkeuren

Carl Jung bracht in 1921 het boek Psychologische typen uit. Hierin definieerde hij de verschillende psychologische voorkeuren. Ook wel bekend als persoonlijkheids- of gedragsvoorkeuren.

 Jung beschreef drie combinaties van voorkeuren :

1. Bewustzijnsinstellingen: Introversie en Extraversie
   De manier waarop we reageren op externe en innerlijke ervaringen.
2. Rationele functies: Denken en Voelen
   De manier waarop we beslissingen nemen.
3. Irrationele functies: Gewaarworden en Intuïtie
   De manier waarop we informatie in ons opnemen en verwerken.

Voor al deze voorkeuren geldt, het zijn voorkeuren. Mensen zijn niet Introvert of Extravert, maar hebben een voorkeur voor het één of het ander. Bij de ene persoon is deze voorkeur alleen veel sterker dan voor de ander. Hieronder worden deze gedragsvoorkeuren verder omschreven.

Introvert en Extravert

Jung noemt Introversie en Extraversie ‘bewustzijnsinstellingen’. Ze zeggen enerzijds iets over hoe mensen reageren op interne en externe prikkels en ervaringen. En anderzijds hoe mensen opladen en waar ze energie van krijgen. Mensen met een voorkeur voor Introversie zijn meer op zichzelf - hun innerlijke wereld - gericht. Terwijl mensen met een voorkeur voor Extraversie juist meer naar buiten en op de buitenwereld zijn gericht.

Sommige mensen hebben een zeer sterke extraverte voorkeur, sommige mensen juist een zeer sterke introverte voorkeur. En er zijn ook mensen waarbij deze voorkeur niet heel uitgesproken is - je zou kunnen zeggen dat ze “wat in het midden zouden scoren”. In de westerse wereld zien we dat de verdeling ongeveer 1/3 is: 1/3 sterk extraverte voorkeur, 1/3 sterk introverte voorkeur en 1/3 geen uitgesproken voorkeur voor wat betreft introversie en extraversie.

Denken en Voelen

Denken en Voelen noemt Jung de ‘rationele functies’. Naast dat mensen verschillend reageren op ervaringen, komen mensen ook op verschillende manieren tot beslissingen. Sommige mensen maken beslissingen op basis van denken. Terwijl andere mensen bij voorkeur gebruik maken van voelen. Je zou kunnen zeggen dat het een onderscheid tussen ‘hoofdtypen’ en ‘harttypen’ is.

Mensen met een voorkeur voor Denken besluiten op basis van feiten en ratio. Terwijl mensen met een voorkeur voor Voelen besluiten op basis van subjectieve waarden, mensen en gevoel.

Net als bij Introversie en Extraversie gebruik je niet alleen denken of voelen. In goede en weloverwogen besluiten gebruik je als het goed is beide. Echter, heeft ieder mens wel een voorkeur. Waarbij hoe sterk deze voorkeur dan weer is, kan verschillen.

Regelmatig wordt aan ons gevraagd of denken niet gekoppeld is aan mannen of masculiene energie en voelen aan vrouwen of feminiene energie. Dit is niet zo, beide geslachten kunnen beide voorkeuren hebben. Wel is het een leuk feitje dat er een lichte voorkeur (59%) van de mannelijke Insights database een voorkeur heeft voor denken, waarbij dat bij vrouwen precies andersom is: 56 % een voorkeur voor voelen.

Gewaarworden en Intuïtie

Gewaarworden en Intuïtie noemt Jung de “irrationele functies”, ook wel de waarnemende functies. Deze derde dimensie die Jung heeft onderscheiden, gaat over het verschil waarop mensen informatie in zich opnemen en verwerken.

Sommigen mensen hebben een voorkeur voor Gewaarworden: ze gebruiken hun zintuigen om feiten te registreren en zijn voornamelijk gericht op het hier-en-nu. Mensen met een voorkeur voor Intuïtie nemen bij voorkeur meer abstract en globaal waar. Ze zien patronen, leggen verbanden en nemen meer waar 'wat er zou kunnen zijn'.

Een voorbeeld zou zijn met onderstaand plaatje. De vraag aan jou is nu: wat neem jij waar?

 Als je dit aan mensen vraagt, zullen mensen met een voorkeur voor Gewaarworden omschrijven wat ze zien:

1. Blauwe lucht.
2. Geel gras.
3. Een spijkerbroek met sneakers.

Terwijl mensen met een voorkeur voor Intuïtie dingen zouden zeggen als:

1. Ontspanning.
2. Een nazomerse dag.
3. Hij ligt vast te slapen.
   
   

8 psychologische typen

Volgens Jung kun je elke functie (Denken en Voelen, Gewaarworden en Intuïtie) zowel op een extraverte als introverte manier gebruiken. Deze combinatie van bewustzijnsinstellingen en functies resulteert in 8 psychologische typen, wat de basis is van Insights Deeper Discovery.

Jung in combinatie met Insights

Het meest bekend zijn de 4 Insights Kleuren die een combinatie zijn van de bewustzijnsinstellingen Introversie en Extraversie en de functies Denken en Voelen. Gewaarworden en Intuïtie worden daarin niet

Van daaruit worden binnen Insights Discovery wel 8 typen bepaald, 8 typen die de Hongaarse psychologe Jolande Jacobi, die intensief met Jung samenwerkte en over de Jungiaanse psychologie schreef, al in de jaren 40 een plek op een wiel gaf.