Omgaan met angst, stress of onzekerheid

  Meteen aan de slag    

“Hoe ga je om met faalangst/onzekerheid? Want ik probeer het altijd te verbloemen.” 

Dat was de vraag die wij kregen via ons feedbackformulier (zie onderaan), waarin we ook vragen waar jij zou willen dat een volgende Happyfeed over zou gaan. 

En deze was wel treffend, want afgelopen week stond ik een het DeLaMar Theater om daar een persoonlijk verhaal te vertellen omtrent het thema: Dit ben ik echt. Nou werd ik niet overvallen door faalangst, maar spanning en een bepaalde van mate onzekerheid voelde ik zeker wel.

Hieronder de 5 stappen die ik tijdens mijn NLP trainersopleiding heb mogen leren en vlak voor mijn optreden heb gebruikt in de coulissen. Om zo ontspannen het podium op te lopen. De 5 stappen om een stress, angst of freeze respons te doorbreken: 

• 1. Ontspan je kaak – in plaats van je tanden op elkaar
• 2. Laat je tong in je mondbed zakken – in plaats van tegen je gehemelte
• 3. Adem dieper in en langzamer uit – in plaats van een snelle ademhaling
• 4. Hanteer een perifere blik – verruim je blik, kijk om je heen, in plaats van vernauwd ergens op de focussen.
• 5. Zorg voor een aandacht shift – door aan iets leuks te denken, sluit desnoods even je ogen en beweeg je hoofd in 8’jes.

Mocht bovenstaande je aanspreken, zou ik zeggen: probeer het nu gelijk eens uit. En merk maar eens hoe jij je dan voelt.

En mocht je bovenstaande gek vinden, of dat je denkt: "ze zullen me zien zitten". Dan durf ik nog harder te zeggen: probeer het uit! En merk maar op wat er met je gebeurt…

           Waarom spanning en onzekerheid heel normaal zijn. En wat je eraan kunt doen!                    

 Allereerst een geruststelling. Spanning of angst ervaren is doodnormaal! Of nog iets stelliger: “if you are fearless, you are dead”. Wees gerust, dit is geen uitspraak van mij, ik heb deze ooit ergens gehoord, maar hij klopt als een bus, toch? En wat haal ik daar veel houvast uit zeg. Iedereen heeft angsten, onzekerheden en spanningen. De vraag is: hoe ga je ermee om? 

Van Tony Robbins heb ik mogen leren dat ieder mens 2 primaire angsten heeft:

1. Dat je niet goed genoeg bent (you are not enough).

2. Dat je niet geliefd wordt (you won’t be loved).

Wij zijn namelijk sociale wezens. Eerder schreef Itamar er al een treffende blog over. We zijn als kind extreem afhankelijk van de liefde, aandacht en zorg van ouders. Dieren kunnen na de geboorte overleven zonder ouders, wij mensen niet. Gevolg is dan ook dat je als kind ergens bij wilt horen. Bij een groep, bij je vriendjes, zodat je door hen als goed genoeg wordt gezien en door hen geliefd wordt. Niets is erger dan er niet bij te horen,  alleen te zijn en buiten de groep te vallen.

Oke, helder. Maar hoe ga je daar dan mee om?

Bovenaan zijn de 5 stappen al omschreven. En als je ermee aan de slag gaat zul je merken, dat deze met elkaar in verbinding staan. Door het één te doen volgt het ander meestal automatisch. En mocht je tijdens het doorlopen van de 5 stappen, de behoefte krijgen om te gapen, dan ben je goed bezig! Gapen is namelijk een perfect voorbeeld van ontspanning.

Het principe erachter is simpel. Angst en spanning ontstaat vaak in je hoofd, doordat je gaat piekeren over iets wat komen gaat. Of waar je tegenop kijkt. En de kunst is – het klinkt misschien wat zweverig - om uit je hoofd te gaan en in je lijf te komen. Of simpeler gezegd: in het hier en nu zijn.

Dit doe je door je fysiologie in te zetten, te focussen op ontspanning in je lijf en je bewust op je ademhaling te richten. Wist je namelijk dat je lijf (onbewust) het eerste signaal afgeeft van spanning? Dus logisch dat je lijf ook de ingang is naar ontspanning. En als je nog eens naar de 5 stappen kijkt, zul je ook merken dat het tegenovergestelde juist zorgt voor spanning. Positieve spanning, om gefocust een taak te verrichten. Of negatieve spanning, wat leidt tot stress. Zet maar eens je tanden op elkaar, duw je tong tegen je gehemelte, versnel je ademhaling versnellen en focus. 

Naast de 5 stappen, 3 persoonlijke manieren om te dealen met stress

De 5 stappen helpen mij enorm om te ontspannen. Toen ik het model voor de eerste keer hoorde, was het iets waarin ik me bewust ben gaan bekwamen. Bewust toepassen wanneer ik ergens spanning voor voelde. Leren, groeien en ontwikkelen is namelijk in eerste instantie je bewust bekwamen. Inmiddels heb ik dit al zo vaak gedaan, waardoor ik als het ware inmiddels onbewust bekwaam ben. Het is iets wat ik me zo eigen heb gemaakt, dat het onbewust ontstond toen ik afgelopen week achter de coulissen stond in het DeLaMar Theater.

Maar daarnaast deel ik nog 3 persoonlijke manieren hoe ik deal met stress. Wellicht inspireren ze je, kun je ze ook gebruiken of eens reflecteren hoe ze voor jou kunnen werken:

• Ken jezelf! 

Weet wie je bent en wat jouw persoonlijkheidsvoorkeur is. In één van de laatste Happyfeeds van 2020 hebben we hier expliciet bij stil gestaan in relatie tot stress. Ik heb een zeer extraverte voorkeur, ik laad energie op door in contact te zijn met anderen. Dit organiseer ik dan van tevoren ook om me heen. Even contact maken, ook in de coulissen. Daarnaast gedij ik beter bij een globale voorbereiding, dan dat ik exact van te voren uitschrijf wat ik ga zeggen.

Maar als jij een introverte voorkeur hebt, zul je van te voren juist meer op jezelf willen zijn. Doe dat dan ook! En als het voor jou werkt om wel tot op detail niveau je verhaal uit te schrijven, doe dat dan ook vooral. Doe datgene wat past bij jouw persoonlijkheid. 

Een mooi voorbeeld daarin vind ik altijd topsporters. Hoe zij zich voorbereiden op spannende finales. Een treffend voorbeeld is het verschil tussen Bolt & Gatlin. Usain Bolt, iemand met een sterk extraverte voorkeur, was voor een start altijd bezig om het stadion op te zwepen. Hij haalt namelijk zijn energie uit andere mensen. Terwijl Gatlin dit veel ingetogener deed, kort een handje omhoog, en veel meer op zichzelf gefocust was.

• Vorm positieve ankers voor jezelf

Ik heb voor mezelf een aantal positieve ankers gevormd, die ik altijd doe voordat ik een training geef of spreek voor een groep. Een anker is een prikkel/trigger die je toedient die leidt tot een bepaalde response of gevoel. Zorg er wel voor dat dit anker leidt tot een positief gevoel en niet tot een spanningsgevoel he ;-)

Als je de voorstelling terug kijkt, kun je één van mijn ankers ook zien. Ik wrijf aan het begin met mijn handpalmen tegen elkaar aan, het anker voor mijzelf – maar ook voor mijn publiek – om te zeggen: we gaan beginnen. Ook dit heb ik al zo vaak bewust gedaan, dat het inmiddels een onbewust anker is.

• Formuleer persoonlijke overtuigingen die je helpen

En daarnaast neem ik altijd drie overtuigingen met mij mee, als ik iets doe wat ik spanning vind. Je kunt het ook zien als persoonlijke affirmaties, waar Itamar eerder al een Happyfeed aan heeft gewijd. 

1. De uitspraak van Nelson Mandela: “Courage isn’t the absence of fear, but the triumph over it.”

2. “Ik ben geen dokter”. Waarmee ik wil zeggen, als ik fouten maak, is dat niet levensbedreigend, er zal niemand echt dood gaan.

3. De Pipi Langkous attitude: Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.

“Wat heb jij je toch weer op de hals gehaald?”

Op de dag van de voorstelling was ik thuis erg onrustig. Van alles hield mij bezig. Wat zal ik aan doen? Wat neem ik allemaal mee? Kleed ik me thuis al om, of doe ik dat in het theater? Mijn extraverte energie die ochtend was lekker aanwezig zullen we maar zeggen. En op een gegeven moment zei mijn vriendin tegen me: “Wat heb jij jezelf ook weer op de hals gehaald?” 

En juist toen dacht ik: dat klopt. Maar dit is juist waar stretch, groei en ontwikkeling zich aandient. En ik vind het oprecht ook gaaf om te doen! Hoe cliché het ook is, leren en groeien doe je buiten je comfort zone. En in die stretch zone, vindt ook meestal een dopamine en adrenaline rush plaats. Wel fijn dat bovenstaande handvatten mijzelf hielpen dat het stretch bleef en geen stress werd. En zodoende zei ik ook tegen mijn vriendin: “Op de hals gehaald? Nee joh, gewoon mezelf uitdagen en stretchen. Tuurlijk vind ik het spannend, maar het wordt vast en zeker een gave ervaring!”

En de volgende spreker staat klaar, hier is...

En dan is zover, je wordt aangekondigd en loopt het podium op. En ik kom op het podium zo snel al in de flow, dat ik verschillende dingen die ik me had voorgenomen, vergeet. Ik had bedacht van te voren op de klok te kijken, zodat ik weet hoe laat ik op opga en moet afronden. Vergeten… Al redelijk snel merk ik dat ik dingen die ik me had voorgenomen om te zeggen vergeet en ook de volgorde van mijn tekst loopt niet zoals voorbereid. Misschien toch niet goed genoeg voorbereid en vaak genoeg geoefend. Want denk jij als ik 1 keer echt heb geoefend via zoom en de dry-run/generale repetitie van de middag niet door kon gaan ;-) 

Dat is ook het voordeel van stretchen. Leerervaringen en dingen leren. Volgende keer toch maar wat meer oefenen. Maar goed, ik doe mijn ding, kon tenslotte ook niet meer terug. En met behulp van de ontspanningsoefeningen, mijn ankers & positieve overtuigingen vertrouw ik op een goede afloop en geniet ik (in het hier en nu) van het moment. De tijd vloog voorbij en ik heb achteraf dan ook geen idee hoe lang ik nou op het podium heb gestaan.

En dan ontstaat hetgeen wat iedereen herkent. Na de inspanning, volgt de ontspanning. Waar de emotionele hersenhelft, waar gevoel en emotie zit, vol aanstond op het podium, gaat na de performance automatisch de rationele helft vol aan het werk. Je gaat nadenken, reflecteren en er steken wat twijfels en vragen bij mezelf de kop op. En realiseer ik me al snel, dat ik een aantal dingen die ik toch echt wilde vertellen, gewoon ben vergeten. Wat stom! Maar ach, al snel relativeer ik dit en denk: er is maar 1 iemand die weet wat ik ben vergeten. En dat ben ik zelf, dus no big deal! 

De anti-climax: de mentale dip na de performance

’s Avonds geniet ik nog even na op de bank. Ik sta bewust stil bij de ervaring die ik mee heb mogen maken. Spreken voor groepen is een angst voor veel mensen en ik heb het toch maar gedaan. Trots, voldaan en dankbaar ga ik naar bed, maar slaap vatten lukt niet echt. Ook een logisch fenomeen na een performance.

De volgende ochtend voel ik me een beetje mellow. Weinig energie, futloos en een gevoel van leegte. Wat een contrast met gister. En in dat soort gevallen is google je grootste vriend. Dus ik google op een afterdip na een performance en al snel vind ik een artikel over dit fenomeen. En dat stelt me enorm gerust. Want het is heel normaal om je de volgende ochtend futloos en down te voelen. De dag ervoor heb je zoveel dopamine en adrenaline aangemaakt, dat de volgende dag deze pretfabriekjes op zijn. Ik gooi een bericht in de groepsapp van mijn voorstelling en een aantal herkennen dit ook bij zichzelf. Een extra geruststelling, ik ben niet alleen :-) 

Ben je nieuwsgierig naar mijn optreden? En wil je daarmee gelijk Only Friends steunen? 

Dat kan! Vanaf woensdag 2 juni om 19.00 uur kun je alle voorstellingen terugkijken. Ik zat in voorstelling 4, het enige wat je nodig hebt is een ticket. Deze kun je hier bemachtigen.  

En voor mijn trouwe volgers, sorry voor mijn Tell to Inspire spam. Het zal nu afnemen, echt waar. Maar dit is dus een logisch gevolg van je hart volgen en ergens trots op zijn. Trots dat ik in het DeLaMar Theater stond, maar ook trots op het zijn van een vrijwillger bij Only Friends. En dat ik met deze actie hen kan steunen. Ik hoop dat jullie tussen de spam en overvloed, deze positieve drive zien ;-)

Wil jij nou een onderwerp of vraag aandragen, waar een volgende Happyfeed over zou moeten gaan? Neem dan de moeite ons van feedback te voorzien en daar ook aan te geven waar je graag een Happyfeed over ontvangt!